Otomobilinizin hayat suyu motor yağı hakkında herşey!

Motoru çalıştıran benzindir, ama motoru canlı tutmak için ya da gereklidir. Arabamızın motorunun kullanım ömrünü olabildiğince artırmaya ve benzini verimli kullanmaya çalışırken geleneksel, sentetik ya da karma olsun motor yağının bütün bunlar içindeki rolünü de anlamamız çok önemlidir. Bu oldukça karmaşık bir konu, bu yüzden de yeni başlayanlar için birkaç basit bilgiyi paylaşarak başlayacağız. Burada her küçük detaya girmek yerine sizleri temel bilgiyle donatacağız.

Motorunuz için yağ neden önemlidir?

Motor yağı, metaller arası sürtünme ve ısınmayı önlemenin ötesinde bir iş yapan katkı maddeleriyle güçlendirilmiş, aynı anda birçok şeyi yapan bir malzemedir. Aynı zamanda silindirde yanma sırasında pistonlara giden gazlarla da savaşır. Her durumda motor yağı olmazsa metal aksamlar hızla eğilir, bükülür ve ızgaraya dönerler. Ancak biz sizi esaslı bir şekilde uyaracağız.

Rakamlar ve harflerin anlamı

Motor yağı eskiden oldukça basit bir yapıdaydı. Oto parçası satan dükkânlar, büyük markaların birkaç değişik ürünü satardı. Motorların karmaşıklaşmasıyla birlikte motor yağları da değişen ihtiyaçları karşılayabilmek için çeşitlendi. Ambalajlarının üzerindeki özel talimatlardan da rahatça görünebileceği gibi. Neyse ki bunları açıklayan bir endüstri standartları var.

Rakamlar

Tipik bir motor yağı ambalajının ön kısmında yağın viskozitesini görürsünüz. “Motor ağına giriş” dersimiz için viskoziteyi basitçe “kalınlık” gibi düşünebilirsiniz. En sık rastlanan viskoziteler 0W–20, 5W–30, 10W–40 ve 20W-50’dir. Bunlar tasnif edilmiş yağlar olup katkı maddeleri eklenerek değişik motorların ihtiyaçları ve çalışma ortamı sıcaklıklarına göre üretilirler. Örneğin 5W–30 yağını ele alalım. İlk rakam olan 5 en düşük çalışma sıcaklığını, 30 ise en yüksek çalışma sıcaklığını gösterir. Tek bir sıcaklık değerine sahip yağlar da görebilirsiniz. Örneğin 20W. Bu yağların kullanım alanı daha dardır ve bunlar sadece belirli şartlarda iyi sonuç verirler. Çoğu modern araç tasnif edilmiş yağlarla gayet iyi çalışır.

Harfler

Yağların viskozite değerlerinin hemen ardından OMB değeri gelir. OMB, Otomotiv Mühendisleri Birliği’nin kısa adıdır ve bu organizasyonun viskozite standartlarıyla viskozite rakamları belirlenir. Örneğin W harbi kışı ifade eder ve en düşük çalışma sıcaklığının yanında yer alır. Motor yağı kutusunda bulunabilecek başka harflerden biri de APE halkasında yer alır. APE, belli başlı Amerikan ve Japon üreticileri ortaklığında sertifikasyon standartları geliştirmiş olan Amerikan Petrol Enstitüsü’dür. Halkanın üstündeki harf kodu yağın performans seviyesini temsil eder. Yağınızın vizikotesi ne olursa olsun bu numaralar genellikle SAE ya da diğer bilinen adıyla Otomotive mühendisleri Topluluğu (Society of Automotive Engineers) tarafından üretilmiş olup vizikote için standartları belirlemiş olur. W,her nasılsa en soğuk işlem vakti olan kış için gereksiz bir şekilde ortaya çıkar.

Paket üzerindeki API şeklinde dizelenmiş bazı diğer harfleri de fark etmiş olabilirsiniz. API’nin açılımı Amerikan Petrol Enstitüsü olup, gönüllü olarak Japon ve Amerikan üreticiler arasındaki ortaklıklarda ilgili bir sertifikasyon standartları yayımlamıştır. Bu harf kodları yağın performans seviyesini gösterir. Motor benzin motoru yağı için API Service SM işaretini görebilirsiniz. Dizel özellikte bir motorda ise bu kod CI–4 ya da benzer bir şey olacaktır. Genel olarak, düzenli olarak artarak gösterilen numaralar eski kodların yerini almaktadır. Ve bu kodlar daha düşük kodlarla çalışmak üzere yapılmış motorlarla da uyum gösterir.

Bu API ile her şeyin tamam olduğunu göstermez. Diğer birçok sert ve /ya da özel yağ standartları da işin içine girmektedir. Bu rakamları ayrıca ambalajlar üzerinde de görebilirsiniz. Bunlara Avrupa Otomobil Üreticileri Topluluğu (European Automobile Manufacturers Association -ACEA), Uluslar arası Yağlayıcı Maddeler Standardizasyonu ve Onay Komitesi(International Lubricant Standardization and Approval Committee – ILSAC), Japon Otomotiv Standartları Organizasyonu (Japanese Automotive Standards Organization – JASO) hatta otomobil üreticileri de buna dâhildir.

Hangi yağ arabanız için uygun?

Eğer doğru yağı seçmediğiniz konusunda şüphelenmeye başlıyorsanız haklısınızdır. Örneğin sentetik yağları ele alırsak, bu yağlar aslında onlarca yıldır kullanımdalar. İsminden de anlaşılabileceği gibi bunlar ham yağ sunanlardan ziyade kimyasal maddelerin katılmasıyla oluşturulmuştur. Daha pahalı sentetikler size her sıcaklığa uzun sürelerle dayanacak şekilde geliştirilmiş yağlama sunar. Son zamanlarda geleneksel ve sentetik makine yağlarını birleştirerek ortalama bir ürün yaratan sentetik karışımlar daha popüler hale gelmiş durumda. Bunun yanı sıra makine birleşim yerlerinin kondisyonuna yönelik olarak formüle edilmiş uzun yol araçlarına yönelik ürünler de mevcuttur.

Birbirinin aynısı iki araçta değişik motor yağları değişik viskozite ve formüllerden yarar sağlayabilir. Bu bir parça aracın motoruna (benzin, dizel ya da karışık) ,yaşına ve gitmiş olduğu yol miktarına bağlıdır. Bundan fazla olarak arabayı nasıl sürdüğünüz, hangi sıklıkla aracınızı kullandığınız ve hava durumunuz da bu konuda etkilidir. Bu sorunun en kolay cevabı nedir? Aracınızın kullanım kılavuzunuzu okuyun. Bazı markalar, özellikle de yeni modeller, özel karışımlar, markalar, vizikote oranları belirtir. Bu özel dizayn edilmiş motor yağları arabanızın en üst seviyede ekonomik olması ve performans gösterebilmesi için ihtiyacı olan özel karakteristik maddeleri ihtiva ediyor olabilir. Eğer bir şüphe duyuyorsanız ASE sertifikası sahibi aracınızla deneyimi olan bir teknisyene ya da bir yetkiliye danışın.

Araba yağı hangi sıklıkla kontrol edilmeli ve değiştirilmeli?

Biraz abartmakla birlikte cevap yağı yeterince sık kontrol edemeyeceğiniz olurdu. Yağ motorunuzu Myhtbuster deneyimindeki gibi bir patlamadan korur. Bu sebeple seviye kontrolü yamayı neden alışkanlık haline getirmeyesiniz? Arabaların birçoğu için motoru soğuk ve çalışmıyorken ark edilmiş bir haldeyken kontrol etmek idealdir. (birkaç harici durum vardır, aracınızın kullanma kılavuzunu kontrol ediniz) Eğer motorunuzun ölçme çubuğunun nerede olduğundan emin değilseniz, kılavuz size yardımcı olacaktır. Yağ çubuğunu dışarıya çıkarıp temiz bir bez ya da havlu ile silin. Geri yerleştirip yeniden dışarıya alıp yatay olarak tutun. Yağın seviyesini işaretlenmiş iki çizgi ya da delikler arasında görmeniz gerekir. Eğer seviye olması gerekenden aşağıda ise bir miktar yağ ekleyin. Sonra seviyeyi tekrar kontrol etmeyi unutmayın. Tekrarlamakta fayda var, soğuk bir motor size mümkün olan en doğru okumayı sağlayacaktır. Fakat eğer bu doldurma rutinine alışkın değilseniz bir benzin istasyonuna giderek bunu yaptırın.

Yağınızı ister kendiniz değiştirin(gerçekten de kaybolan bir sanat) ya da başkasına yaptırın, sadece yapıldığından emin olun. Eğer yağın katkısı azalır ve parçacıklar motora girmeye başlarsa yağın etkinliği gerçekten de azalır. Ne kadar sıklıkla değiştirilmeli? Araç için doğru yağı seçmeye bağlı olarak ne sıklıkla sürdüğünüze ve arabanızın modeline göre çok değişken seçenekler sunar.

Yağ değişimi standardı her 3 ayda bir ya da her 2000 kml’de bir kez şeklindedir. Bazı araba üreticileri ve motor yağı üreticileri belirli şartlar altında daha uzun sürelerde servisi önermektedir. Tabi bazı gelenekçiler için 3 ay /2000 kml uygulamasının bile fazlasıyla uzun görünebilir. Sürücülerin bu konu hakkında keskin bir şekilde bölündüğünü söylemek kâfi gelecektir. Şüpheye düştüğünüzde aracınızın kullanma kılavuzunuza başvurun. Eğer hala şüpheleriniz varsa deneyimli bir servis yetkilisine danışın. Son olarak kim tarafından ya da ne sıklıkla değiştirildiğine bakılmaksızın, motorunuzun ihtiyaçlarını karşıladığından emin olun.

Yağ hakkında düşünceler

Eğer benzinin önemli olduğunu düşünüyorsanız yağın rolünün motorunuzun iyi davranışları için önemini düşünün. Yağın motor için anlamı bizim burada anabileceğimizden çok daha fazlasıdır. Motorunuzu anlamaya onun için doğru yağ seçerek başlayabilirsiniz.